Van startup naar scaleup: snel en flexibel inspelen op verandering

Als je door je oogharen naar succesvolle ondernemers en ondernemingen kijkt, lijkt het groeiproces van start-up naar een succesvolle scale-up een spannend (jongensboek) verhaal. In werkelijkheid en achter de schermen heeft het vaak meer weg van het oversteken van een mijnenveld; er zijn veel meer valkuilen dan succesfactoren. Niet voor niets sneuvelt de grote meerderheid en minder dan 1% van alle starters wordt echt een succes. Zaken als product(innovatie), flexibel inspelen op de marktontwikkelingen, de juiste mensen, processen en systemen, financiering en cashflow-management plus de optimale balans tussen groei en kwaliteit bepalen in belangrijke mate de kans op het succes of falen.

Waarschijnlijk de belangrijkste succesfactor is leiderschap. Dit leiderschap vergt in het proces van start tot succes vele gedaantewisselingen en telkens andere kwaliteiten. Greiner beschrijft dit in zijn Lifecycle-model. Aan de ene kant van het spectrum is de vaak jonge oprichter niet alleen visionair, aanpakker en aanjager, maar (bij gebrek aan veel) ook de manus van alles in productontwikkeling, financiering, in- en verkoop, administratie, personeelszaken en de rest.

Met een veredelde vriendengroep wordt veel risico genomen en van niets iets gebakken. Aan de andere kant van het spectrum wordt het bedrijf aangestuurd door een seasoned CEO, een communicatief sterke stakeholdermanager die risico’s beheerst, cultuur bewaakt en met geduld van iets moois met kleine verbeterslagen iets beters helpt maken.

De succesvolle bedrijven onderscheiden zich omdat zij heel goed in staat zijn om van pioniersfase tot bloeifase tijdig de juiste leiderschapskwaliteiten in en aan te zetten.
Wetenschappelijk inzichten tonen het aan en aloude spreekwoorden zijn hier behulpzaam: ‘schoenmaker blijf bij je leest’ en ‘horses for courses’.

Van een founder vergt dit heel veel zelfkennis, zelfreflectie en georganiseerde kritische tegengeluiden: welke kwaliteiten heb ik echt, in welke rol zijn die dienstbaar aan het bedrijf, durf ik los te laten en wat is het juiste moment om taken over te dragen.

Voor aandeelhouders, toezichthouders, investeerders en financiers vergt het meer dan businessplananalyse, spreadsheetmanagement en KPI-controle: timing, mensenkennis, wijsheid en helder zicht op de noodzakelijke leiderschapskwaliteiten die het bedrijf naar een volgende fase brengen.

En voor alle beslissers: toegang tot een netwerk van leiders en professionals met de juiste mix van kennis en ervaring met (de cultuur van) snelgroeiende organisaties om daadwerkelijk te zorgen voor de transitie naar de volgende levensfase. Dit voorkomt een recept tot mislukking: het onder druk van een grote investeerder ‘invliegen’ van een CFO of CEO met een prachtige staat van dienst in goed georganiseerde corporate omgevingen, die de executie kracht ontbeert, niet hands-on is en geen gevoel heeft voor cultuur en eigenheden van scale-ups.